بافت همبند

'
بخش اپیدیدیم. بافت همبند (آبی) پشتیبان بافت پوششی (ارغوانی)
شناسه‌ها
MeSH	D003238
FMA	96404

بافت پیوندی یا بافت همبند (به انگلیسی: Connective tissue) نوعی بافت اصلی جانوری که از جمله کارهای آن حفاظت و پشتیبانی از بافت‌های دیگر است.

به‌طور خلاصه، سلول‌های بدن در چهار نوع بافت پایه به نام‌های پوششی، پیوندی، ماهیچه‌ای و عصبی سازماندهی می‌شوند. فراوان‌ترین بافت در بدن انسان، بافت پیوندی است.

غضروف‌ها، استخوان‌ها و خون انواعی از بافت پیوندی محسوب می‌شوند. این بافت علاوه بر حفاظت و پشتیبانی از بافت‌های دیگر، باعث ارتباط ساختارهای بدن نیز می‌گردد. مشارکت در تبادل مواد غذایی و ترمیم بافتی از وظایف دیگر بافت پیوندی است.

انواع بافت پیوندی

بافت پیوندی را می‌توان به سه نوع بافت تقسیم کرد که عبارتند از:

• بافت پیوندی سست

نرم و انعطاف‌پذیر بوده و شامل میزان زیادی از ماده

بین سلولی(شفاف ،بی رنگ و چسبنده) است. سلول‌های ماست سل، فیبروبلاست، چربی و اندوتلیال عروق خونی، جز سلول‌های بافت همبند سست هستند.

• بافت عناصر خونی

شامل سلول‌های خون، مغز استخوان و بافت لنفی است.

• بافت پیوندی نگهدارنده محکم

شامل غضروف، استخوان و بافت پیوندی متراکم است. کلاژن به میزان زیادی در بافت همبند متراکم وجود دارد که در ساختمان تاندون (جهت اتصال عضله به استخوان) و همچنین رباط (جهت اتصال استخوان به استخوان) دیده می‌شود. بافت پیوندی متراکم، در بسیاری از ارگان‌ها و ساختارهای بدن مانند کلیه و قلب نیز به کار می‌رود، مثلاً با ایجاد لایه‌ای از این بافت، کپسولی را برای آن‌ها ایجاد می‌کند.

اجزای بافت پیوندی

بافت همبندی از دو قسمت مهم تشکیل می‌گردد که عبارتند از:

۱. سلول‌های پیوندی

سلول‌های بافت پیوندی به صورت عمومی عبارتند از:

• فیبروبلاست
• ماکروفاژ
• ماست سل
• پلاسماسل
• سلول چربی

۲. ماتریکس خارج سلول بافتی (Matrix)

ماتریکس از رشته‌ها (Fibers) و ماده زمینه‌ای غلیظ (یک جز نسبتاً بی‌شکل) ساخته می‌شود (برخی از مؤلفان «ماتریکس» را تنها برای ماده غلیظ به کار می‌برند).

• رشته‌های بافت پیوندی

بافت پیوندی دارای سه نوع فیبر یا رشته‌است:

الف) رشته کلاژن(Collagenic fiber): این رشته که از پروتئینی به نام کلاژن ساخته می‌شود، در پوست، رباط‌ها، تاندون‌ها و بسیاری از ساختارهای دیگر بدن وجود دارد. کلاژن یک پروتئین سفت و غیر زنده بوده، اما در عین حال به میزان بسیار زیادی در بافت‌ها مشاهده می‌شوند.

ب) رشته شبکه‌ای یا مشبک(Reticular fiber). این رشته‌ها بی‌نهایت لاغر هستند و یک شبکه قابل انعطاف را در ارگان‌های مربوطه جهت تغییراتی در شکل یا حجم ایجاد می‌کنند. رشته‌های شبکه‌ای یا رتیکولر را می‌توان در طحال، کبد، رحم و لایه عضلانی روده‌ای یافت.

ج) رشته کشسان یا ارتجاعی(Elastic fiber). این رشته‌ها به علت انعطاف‌پذیر بودن، قابلیت کشش و برگشت به حالت اولیه را دارند. رشته‌های ارتجاعی در بسیاری ساختارهای بدن وجود دارند که به عنوان مثال می‌توان به شریان آئورت، شش‌ها و پوست اشاره کرد.

هر سه نوع رشته کلاژن، رتیکولر و کشسان یک بافت فیبروز محسوب می‌شوند که وظیفه نگه داشتن سلول‌ها را در کنار هم برعهده دارند.

• ماده زمینه‌ای غلیظ

ماده زمینه‌ای از شبکه‌های هیدراته‌ای از پروتئین‌ها، بیشتر در ارتباط با کربوهیدرات‌ها (گلیکوپروتئین و پروتئوگلیکان)، فضاهای بزرگی که در آن شامل آب، نمک‌ها و مواد قابل انتشار است، ساخته می‌شود.

نگارخانه

• 
• 

جستارهای وابسته

• خون
• کلاژن
• بافت همبند در دستگاه عصبی محیطی
• بافت پوششی
• بافت ماهیچه‌ای
• بافت عصبی
• بافت همبند پوششی

منابع

• Carol Mattson Porth.Pathophysiology:concepts of altered health states.Publisher:Lippincott.Third Edition.ISBN 0-397-54723-4
• Williams & Warwick/ Gray's Anatomy.THIRTY-SEVENTH EDITION.ISBN 0443041776